
امروزه با افزایش هزینههای کشاورزی و کاهش منابع آب، استفاده از سیستم ها و برند های لوله آبیاری قطره ای بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است. یکی از ابزارهای اصلی این سیستمها لوله نوار تیپ است که وظیفه دارد آب را بهصورت یکنواخت به پای خاک گیاه برساند. اما وقتی نوبت به خرید نوار تیپ میرسد، بیشتر کشاورزان با یک سؤال اساسی روبهرو میشوند «لوله نوار تیپ پلاک دار بهتر است یا درز دار؟»
شاید در نگاه اول تفاوت چندانی بین این دو نوع وجود نداشته باشد، اما در عمل انتخاب درست میتواند باعث:
- صرفهجویی قابل توجه در مصرف آب
- افزایش کیفیت و حجم محصول
- کاهش هزینههای نگهداری و تعمیر سیستم آبیاری
- افزایش طول عمر تجهیزات
در ادامه این مقاله، با تفاوت نوار تیپ پلاک دار و درز دار، مزایا و معایب هرکدام و بهترین کاربرد آنها آشنا خواهید شد. پس تا پایان همراه ما باشید.
نوار تیپ پلاک دار چیست و چگونه کار میکند؟
نوار تیپ پلاک دار نوعی لوله تیوپی نازک و انعطافپذیر است که در داخل آن قطعات ریز پلاستیکی به نام «پلاک» تعبیه شدهاند. این پلاکها نقش تنظیمکننده فشار و فیلتر را ایفا میکنند و باعث میشوند خروج آب یکنواخت و منظم باشد. از جمله ویژگی های این لوله آبیاری قطره ای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارای پلاکهای داخلی برای جلوگیری از گرفتگی
- توانایی توزیع آب بهصورت یکنواخت حتی در زمینهای طولانی
- مقاومت بالاتر در برابر رسوبات و ذرات موجود در آب
- مناسب برای کشتهای دائمی و بلندمدت
به همین دلیل کشاورزانی که قصد دارند چندین فصل یا حتی چند سال از یک سیستم آبیاری استفاده کنند، معمولاً سراغ نوار تیپ پلاک دار میروند.
لوله نوار تیپ درز دار چیست و چه کاربردی دارد؟
برخلاف مدل پلاکدار، در نوار تیپ درز دار هیچ قطعه اضافهای داخل لوله وجود ندارد. خروج آب از طریق شکافهای بسیار ریز (درزها) که روی بدنه نوار تعبیه شدهاند صورت میگیرد. همین موضوع باعث شده تا ویژگی های زیر برای این لوله آبیاری قطره ای ایجاد شود:
- سبکتر و ارزانتر از نوع پلاکدار
- نصب و جمعآوری آسان
- مناسب برای کشتهای کوتاهمدت یا فصلی (مانند سبزیجات و صیفیجات)
- در برابر گرفتگی حساستر است و نیاز به آب تمیزتری دارد
این نوع نوار بیشتر برای کشاورزانی کاربرد دارد که به دنبال یک گزینه اقتصادی برای یک فصل زراعی هستند و نمیخواهند هزینه زیادی برای سیستم آبیاری انجام دهند.
تفاوت های لوله نوار تیپ پلاک دار و درز دار
نوار تیپ پلاک دار در داخل خود قطعاتی به نام “پلاک” دارد که نقش تنظیمکننده جریان و فیلتر را ایفا میکنند. به همین دلیل آب در طول نوار با فشار و دبی یکنواختتری پخش میشود و احتمال گرفتگی روزنهها کمتر است. این ویژگی باعث میشود نوار تیپ پلاکدار برای زمینهای بزرگ و کشتهای بلندمدت مناسبتر باشد، چون هم عمر بیشتری دارد و هم کیفیت آبیاری را در کل زمین ثابت نگه میدارد. در مقابل، هزینه اولیه خرید این نوع نوار کمی بالاتر است و نصب آن نسبت به مدل ساده نیازمند دقت بیشتری است.
اما نوار تیپ درزدار هیچ قطعه داخلی ندارد و آب از طریق شکافهای بسیار ریزی که روی بدنه آن ایجاد شده خارج میشود. همین سادگی باعث شده قیمت پایینتری داشته باشد و نصب و جمعآوری آن آسانتر باشد. با این حال، به دلیل نداشتن سیستم تنظیمکننده داخلی، در زمینهای طولانی معمولاً فشار آب در ابتدا و انتهای نوار یکسان نیست و احتمال گرفتگی درزها هم بیشتر است. به همین خاطر این نوع نوار بیشتر برای کشتهای کوتاهمدت و فصلی مانند سبزیجات و صیفیجات توصیه میشود.
بنابراین به طور کلی مقایسه لوله نوار تیپ پلاک دار و درز دار را میتوان به چند دسته تقسیم کرد:
- تفاوت های در کاربرد و کارایی
- تفاوت در قیمت و هزینه ها
اجازه دهید برای شناخت بیشتر تفاوت های این دو نوع لوله آبیاری قطره ای، در خصوص این تفاوت ها بیشتر توضیح دهیم.
مقایسه نوار تیپ پلاک دار و درز دار از نظر کارایی
زمانی که بخواهیم این دو نوع لوله را از نظر کارایی با یکدیگر مقایسه کنیم باید از چند زاویه به آن نگاه کرد تا کاربرند آنها را با یکدیگر به طور دقیق بررسی کرد:
1- یکنواختی آبیاری
پلاک دار: به دلیل وجود تنظیمکننده فشار، آب را در تمام طول نوار با دبی یکسان پخش میکند.
درز دار: در فاصلههای زیاد، فشار آب افت میکند و آبیاری در انتهای لوله ضعیفتر میشود.
2- طول عمر
پلاک دار: معمولاً چندین سال قابل استفاده است (با نگهداری صحیح).
درز دار: بیشتر برای یک فصل طراحی شده و عمر کوتاهتری دارد.
3- مقاومت در برابر گرفتگی
پلاک دار: مقاومتر در برابر ذرات معلق آب و رسوبات.
درز دار: زودتر دچار گرفتگی میشود و نیاز به فیلتراسیون دقیقتر دارد.
فرق بین لوله نوار تیپ پلاک دار و درز دار از نظر هزینه
یکی از دغدغه های اصلی کشاورزان و صاحبان باغ و گلخانه در هنگام خرید لوله نوار تیپ کشاورزی، هزینه و طول عمر آنهاست. در لوله های نوار تیپ پلاک دار قیمت اولیه ممکن است بیشتر باشد ولی با توجه به دوام و مقاومت بیشتر، طول عمر بالایی داشته و هزینه های آن در بلند مدت کمتر خواهد بود.
در مقابل، لوله نوار تیپ درز دار قیمت اولیه خرید ارزان تری دارند ولی به دلیل اینکه طول عمر آنها کمتر بوده و زودتر خراب میشوند، ممکن است شما به صورت فصلی مجبور به تعویض آنها شوید. بنابراین اگر میخواهید یک گزینه مقرون بصرفه با طول عمر بالا را انتخاب کنید، قطعا لوله نوار تیپ پلاک دار گزینه بهتری خواهد بود. ولی اگر هدف شما یک کشت کوتاه و کم هزینست، نوار تیپ درز دار انتخاب مناسب تری است.
برای گلخانه و باغ نوار تیپ پلاک دار بهتر است یا درز دار؟
برای اینکه بدانید برای گلخانه نوار تیپ پلاک دار بهتر است یا درز دار، باید ابتدا به محصولات کشاورزی خود توجه کنید. برای گلخانه ها و باغ هایی که محصولات دائمی مانند سیب، پرتقال و … دارند، و قرار است از سیستم آبیاری استفاده کنند، لوله نوار تیپ پلاک دار به دلیل پایداری و یکنواختی آبیاری انتخاب بسیار هوشمندانه تری خواهد بود.
ولی اگر در گلخانه و یا زمین زراعی شما محصولات کوتاه مدت مانند هندوانه، خیار و سبزیجات کشت میشوند، معمولا کشاورزان از نوار تیپ درز دار استفاده خواهند کرد تا هزینه های خود را کاهش دهند.
مزایا و معایب نوار تیپ پلاک دار و درز دار
هر کدام از لوله های نوار تیپ پلاک دار و درز دار دارای مزایا و معایب مختلفی هستند که اگر شما قصد خرید آنها را داشته باشید، باید تک تک آنها را بشناسید تا بتوانید یک گزینه عالی را انتخاب کنید. بنابراین اجازه دهید تک تک آنها را به صورت جداگانه بررسی کنیم:
ویژگیها | نوار تیپ پلاکدار ✅ | نوار تیپ درزدار ✅ |
---|---|---|
یكنواختی آبیاری | بسیار بالا – آب در تمام طول نوار یكنواخت پخش میشود | کمتر – در انتهای نوار فشار آب کاهش پیدا میکند |
مقاومت در برابر گرفتگی | بالا – به دلیل وجود پلاک و فیلتر داخلی | پایین – شکافها زودتر دچار گرفتگی میشوند |
طول عمر | چندین فصل زراعی (بلندمدت) | معمولاً یک فصل زراعی (کوتاهمدت) |
هزینه اولیه | بالاتر | پایینتر |
هزینه در بلندمدت | مقرونبهصرفه (به دلیل عمر بیشتر) | گرانتر (نیاز به تعویض هر فصل) |
کاربرد مناسب | زمینهای بزرگ، باغات، کشتهای دائمی و طولانیمدت | کشتهای فصلی و زودبازده مثل سبزیجات و صیفیجات |
نصب و جمعآوری | کمی پیچیدهتر | بسیار آسان و سریع |
کیفیت آبیاری در زمینهای طولانی | ثابت و یکنواخت | کاهش فشار و دبی در طول خط آبیاری |
مزایای نوارتیپ پلاک دار:
- عمر طولانیتر
- مقاومت بیشتر در برابر گرفتگی
- توزیع یکنواخت آب در زمینهای وسیع
- مناسب برای پروژههای بلندمدت
معایب نوار تیپ پلاک دار:
- قیمت اولیه بالا
- نصب کمی پیچیدهتر نسبت به درزدار
مزایای نوار تیپ درز دار:
- قیمت پایینتر
- نصب و جمعآوری آسان
- مناسب برای کشتهای فصلی
معایب نوار تیپ درز دار:
- عمر کوتاه
- حساسیت به گرفتگی
- کاهش فشار در طول نوار
جمع بندی: کدام نوار تیپ برای شما مناسبتر است؟
با توجه به تمامی مواردی که در بالا جهت مقایسه لوله نوار تیپ پلاک دار و درز دار بیان شد، اگر بخواهیم نتیجه گیری کنیم، باید بگوییم که برای کشاورزانی که به دنبال کیفیت، دوام و راندمان بالا هستید نوار تیپ پلاک دار بهترین گزینه خواهد بود و برای کشاورزانی که به دنبال گزینه اقتصادی، ارزان و موقت برای یک فصل کشت هستند، نوار تیپ درز دار مناسب تر است. بنابراین پاسخ به این سؤال که «لوله نوار تیپ پلاک دار بهتر است یا درز دار؟» بستگی مستقیم به نوع کشت، مدت زمان استفاده و بودجه شما دارد.
فرق بین نوار تیپ پلاک دار و درز دار در چیست؟
نوار تیپ پلاک دار دارای قطعهای به نام پلاک در داخل لوله است که آب را تنظیم و از گرفتگی جلوگیری میکند. اما در نوار تیپ درز دار، آب از طریق شکافهای ریز روی لوله خارج میشود و هیچ قطعه اضافی ندارد.
نوار تیپ پلاک دار بهتر است یا درز دار برای زمینهای بزرگ؟
برای زمینهای بزرگ و کشتهای طولانیمدت، نوار تیپ پلاک دار انتخاب مناسبتری است. چون هم در برابر گرفتگی مقاومتر است و هم آب را یکنواختتر در طول لوله پخش میکند.
کدام نوار تیپ برای سبزیجات بهتر است؟
اگر سبزیجات را بهصورت فصلی کشت میکنید، نوار تیپ درز دار به دلیل قیمت پایینتر و نصب آسان، گزینه خوبی است. ولی اگر قصد دارید چندین فصل از یک سیستم آبیاری استفاده کنید، پلاک دار مناسبتر خواهد بود.
طول عمر نوار تیپ پلاک دار و درز دار چقدر است؟
نوار تیپ پلاک دار: بسته به کیفیت آب و نگهداری، میتواند چند سال عمر کند.
نوار تیپ درز دار: معمولاً یک فصل کشت و در برخی موارد حداکثر یک سال قابل استفاده است.
نوار تیپ پلاک دار گرانتر است، آیا ارزش خرید دارد؟
بله. اگر به دنبال سرمایهگذاری بلندمدت هستید، نوار تیپ پلاک دار به دلیل عمر بیشتر و راندمان بالاتر، در نهایت بهصرفهتر از نوار تیپ درز دار خواهد بود.
برای جلوگیری از گرفتگی نوار تیپ چه کار کنیم؟
استفاده از فیلتر مناسب در ابتدای خط آبیاری
شستوشوی دورهای سیستم آبیاری
استفاده از آب با املاح و رسوبات کمتر