پیشگیری از برق گرفتگی یکی از مسائل مهم در زندگی مدرن انسان ها شده است. چرا که با پیشرفت تکنولوژی و استفاده گسترده از تجهیزات برقی در زندگی انسان ها، تحول عظیمی در زندگی بشریت به وجود آمد؛ اما در کنار اين موهبت بزرگ، عوارض ناشي از برق گرفتگي یکی از خطرناک ترین انواع آسيب ها به شمار مي رود که می تواند منجر به آسیب های جدی به بدن یا تجهیزات برقی و یا حتی مرگ شود. شناسایی خطرات برق گرفتگی به ما کمک می کند تا راه های پیشگیری و ایمنی در برابر برق گرفتگی را در نظر بگیریم. اما چطور می توانیم در برابر برق گرفتگی ایمن باشیم ؟ خیلی از افراد پاسخ این سوال را نمی دانند و نیاز است که به درستی راهنمایی شوند. پس با ما همراه شوید تا 10 نکته مهم در پیشگیری از برق گرفتگی را برای شما شرح دهیم.
برق گرفتگی چگونه ایجاد می شود؟
برق گرفتگی حادثهای است که در آن قسمتی از بدن انسان، جزئی از یک مدار بسته الکتریکی میشود و یک سری ضایعات الکتریکی در بدن فرد ایجاد میشود. در زمان برق گرفتگی، جریان برق از نقطه ای وارد بدن می شود و از محلی که بدن با زمین تماس دارد، خارج می شود و تمام مسیری که جریان برق در بدن طی کرده است، دچار آسیب دیدگی می شود. جریان برق در حین عبور از بدن تولید گرما و انرژی می کند و این گرما و انرژی سبب تخریب سلولهایی می شود که در مسیر عبور جریان برق قرار دارد. هرچه ولتاژ برقی که وارد بدن می شود بیشتر باشد، سوختگی ایجاد شده عمیق تر و جراحتهای وارد شده وخیم تر خواهد بود. علاوه بر آن جریان الکتریکی ضمن عبور از بدن در اعصاب، ماهیچه ها و قلب سبب تغییراتی می شود که سبب قطع فعالیت آنها می شود.
برق گرفتگی چه تاثیراتی در بدن انسان می گذارد؟
برق گرفتگی ممکن است باعث ایجاد تغییرات شدید در فعالیت عصبی و عضلانی بدن شود که ممکن است منجر به آسیبهای جدی برای سیستم عصبی، قلب و ریهها شود. به طور کلی، برق گرفتگی میتواند به شکل زیر تاثیراتی در بدن انسان داشته باشد:
- آسیب به سیستم عصبی: برق گرفتگی ممکن است باعث ایجاد تغییرات شدید در فعالیت عصبی شود که ممکن است منجر به آسیبهای جدی برای سیستم عصبی شود. این تغییرات ممکن است شامل کاهش یا افزایش فعالیت عصبی، اختلال در تعادل الکترولیتهای بدن، تحریک عصبی و… باشد.
- آسیب به قلب: برق گرفتگی ممکن است باعث ایجاد تغییرات شدید در فعالیت قلب شود که ممکن است منجر به آسیبهای جدی برای قلب شود. این تغییرات ممکن است شامل تغییرات در ضربان قلب، افزایش فشار خون، تغییرات در الکترولیتهای بدن و… باشد.
- آسیب به ریهها: برق گرفتگی ممکن است باعث ایجاد تغییرات شدید در فعالیت ریهها شود که ممکن است منجر به آسیبهای جدی برای ریهها شود. این تغییرات ممکن است شامل کاهش یا افزایش فعالیت ریهها، تحریک ریهها و… باشد.
- سوختگی: برق گرفتگی ممکن است باعث سوختگی بدن شود که ممکن است منجر به آسیبهای جدی برای پوست و بافتهای بدن شود.
شناسایی عوامل ایجاد برق گرفتگی
مهم ترین اقدام برای حفاظت افراد از خطرات برق گرفتگی، شناسایی عوامل ایجاد برق گرفتگی است. همه افراد در هر محیطی که باشند، این خطر آن ها را تهدید می کند. پس حتما باید به عوامل و مکان هایی که باعث برق گرفتگی می شوند توجه کنید. برخی مکان ها و موقعیت های خطرناک عبارتند از:
- استفاده از لوله برق غیراستاندارد با جنس درجه دو
- سیم کشی نادرست و ناکافی
- تماس با قسمت های برق دار
- سیم ها با عایق بد و نامناسب که باعث شوک خواهند شد.
- ابزار آلات و سیستم های الکتریکی که به زمین متصل نیستند یا عایق دوبله ندارند.
- بیش از حد گرم شدن مدار
- ابزار آلات و تجهیزات برقی آسیب دیده
- استفاده از وسایل حفاظت فردی نامناسب
- استفاده از ابزار نامناسب
عوارض برق گرفتگی و صدمات ناشی از آن
زمانیکه فردی دچار برق گرفتگی می شود، ممکن است درظاهر بهبود یافته باشد و به کارهای عادی خود ادامه دهد، اما بعد از گذشت چند مدت ممکن است دچار عوارض متعددی شود که برخی از این عوارض عبارتند از موارد زیر :
1. اختلالات قلبی
اختلالات قلبی یکی از شایع ترین عوارض برق گرفتگی است که ممکن است پس از چند ماه و حتی چند سال بعد بروز کند که اصلی ترین علائم آن ناراحتی دریچههای قلب، انبساط قلب و حتی ترمبوز (لخته شدن خون) است که بسیار خطرناک و کشنده است. در این حالت اگر شخص قبلا دچار ناراحتی قلبی بوده باشد، مسلما عوارض ناشی شدیدتر خواهد بود.
2. اختلالات در حس شنوایی و بینایی
اینگونه اختلالات اغلب بلافاصله بعد از برق گرفتگی نمایان میشود. ولی آب مروارید، ناراحتیهای اعصاب چشم، تورم عصب و بالاخره ورم پای چشم ممکن است مدتها پس از برق گرفتگی عارض گردد. در مورد اختلالات شنوایی هم باید از کم شدن حس شنوایی و یا کری نام برد.
3. اختلالات عصبی اثر برق گرفتگی
خوشبختانه در مواردی که ولتاژ زیاد نباشد عوارض عصبی زود گذر است، ولی گاهی اختلالات عصبی پس از مدتی بروز میکند، که واقعا تأسف انگیز است. مانند اختلالات مشاعر هذیان، از دست دادن حافظه پتکهای عصبی و سایر تظاهرات دیگر عصبی.
10 نکته برای پیشگیری از برق گرفتگی
1 ) مهم ترین نکته، استفاده از لوله برق استاندارد و باکیفیت است. در رابطه با این موضوع باید هنگام خرید لوله برق توجه کنید که از بهترین مواد تولید شده است و با گذشت زمان دچار پوسیدگی نمی شود. توصیه می شود جهت انتخاب بهترین جنس لوله برق، حتما از کارشناسان آسمان سمنان مشاوره بگیرید.
2 )هرگز با دست خیس و پاهای برهنه به وسایل برقی دست نزنید زیرا وقتی بدن خیس می شود مقاومت الکتریکی آن کاهش می یابد و در نتیجه عبور جریان الکتریکی از بدن شدیدتر و موثرتر می شود زیرا جریان الکتریکی همیشه از بدن عبور می کند. نزدیک ترین و راحت ترین راه به بدن زمین حرکت می کند.
3 ) هنگام تعویض لامپ، سوئیچ، پریز یا تعمیر هر وسیله الکتریکی دیگر، منبع تغذیه را از فیوز جدا کنید. لازم به ذکر است که در هنگام سیم کشی، سیم فاز در مدار کلید برق قرار می گیرد تا با قطع برق از طریق کلید، جریان فاز نیز قطع شود. در غیر این صورت، اگرچه روشن کردن لامپ با بستن کلید برق و قطع جریان نور امکان پذیر نیست، اما تماس سیم فاز با بدن انسان و تکمیل مدار از طریق زمینی که فرد روی آن می ایستد یا با قرار دادن دست روی دستگاه یا دیوار، جریان از بدنه عبور کرده و منجر به برق گرفتگی می شود.
4 ) هنگام سوراخ كردن دیوارها به منظور نصب ساعتهای دیواری، تابلوها دقت کنید که به مسیر سیم كشی و لوله های برق کار شده در داخل دیوار آسیبی وارد نکنید.
5 ) به طور كلی استفاده از لوازم برقی معمولی در محیطهایی با درجه رطوبت بالا مانند حمام، توصیه نمیشود. سعی كنید در هنگام ساختمانسازی هیچگونه انشعابی از برق در این نوع محیطها به صورت روكار وجود نداشته باشد و روشنایی آن از خارج تامین شود. در صورت نیاز، اتصال سیمها به لامپ باید طوری طراحی شود كه رطوبت در آن موثر نباشد. بهخاطر داشته باشید كه تحت هیچ شرایطی از بخاریها یا اجاقهای برقی معمولی در محیطهای یاد شده استفاده نكنید.
6 ) هیچ نوع از اسباببازیهای كودكان نباید بهوسیله برق منزل به كارانداخته شوند. بارها مشاهده شده است كه والدین به منظور راه اندازی اسباب بازیها از آدابتور استفاده میكنند كه با این كار، كودك خود را در معرض خطر برق گرفتگی قرار میدهند.
کمکهای اولیه بعد از برق گرفتگی
- از آنجایی که فرد ممکن است هنوز در تماس با منبع الکتریکی باشد، به او دست نزنید
- به آمبولانس زنگ بزنید
- در صورت بی خطر بودن منبع برقی را خاموش کنید و یا از یک تکه چوب یا پلاستیک برای جا به جایی منبع الکتریکی استفاده کنید
- بعد از دور کردن منبع الکتریکی، نبض و تنفس فرد را بررسی کنید. اگر فرد از نظر تنفسی مشکل داشته باشد، بلافاصله عملیات احیا را آغاز کنید.
- اگر فرد از حال رفته و رنگ پریده باشد، سر او را پایینتر قرار داده و پاهای فرد را بالا نگه دارید
- اجازه ندهید که فرد به سوختگیهای خود دست بزند. لباسهای سوخته فرد را خارج نکنید.
کلام آخر
در آخر باز تاکید می شود که برق گرفتگی و عوارض ناشی از بسیار خطرناک باشد پس حتما به نکات مهم در پیشگیری از خطرات ناشی از برق گرفتگی توجه زیادی داشته باشید. یکی از مهم ترین نکته ها، انتخاب لوله برق مناسب و استاندارد جهت استفاده برای سالیان طولانی است. در این راستا توصیه می شود حتما از کارشناسان آسمان سمنان مشاوره لازم را دریافت کنید.